ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ, η Δυτική επέμβαση σε ολόκληρο τον κόσμο δικαιώνεται με την επίκληση των ιδεωδών του πολιτισμού, της ανάπτυξης και της προόδου. Θεωρείται δεδομένο ότι τέτοιες ιδέες είναι οικουμενικές και ότι τις καλύπτει το φυσικό δίκαιο. Όμως, όπως υποστηρίζει ο Βάλερσταϊν στον σύντομο και κομψό φιλιππικό του, τούτες οι έννοιες δεν είναι ακριβώς οικουμενικές. Είναι βαθιά ριζωμένες σε ευρωπαϊκό έδαφος, και ο ρόλος τους δεν ήταν άλλος από το να δικαιώνουν την επιβολή της βούλησης των ισχυρών κρατών σε βάρος των αδύναμων, ως ευεργετική και ιστορικά αναπόφευκτη. Συνηγορώντας υπέρ ενός αληθινού οικουμενισμού, ο Βάλερσταϊν θέτει υπό αιχμηρή κριτική την ιδέα του Οριενταλισμού, τον θρίαμβο της επιστήμης σε βάρος των ανθρωπιστικών σπουδών και το δικαίωμα επέμβασης, απογυμνώνοντας από κάθε πειστική ιδεολογική κάλυψη τις στρατηγικές προώθησης συγκεκριμένων Δυτικών συμφερόντων.