Τον Μάρτιο του 1917, λίγους μήνες πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο τσάρος Νικόλαος Β΄ της δυναστείας των Ρομανόφ αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τον θρόνο. Από εκείνη τη στιγμή μέχρι την εκτέλεση του Νικολάου και της οικογένειάς του τον Ιούλιο του 1918 εκτυλίχθηκε μια δραματική ιστορία. Ο Robert Service μάς δίνει το χρονικό των δεκαοκτώ αυτών μηνών και περιγράφει όλα όσα εκτυλίχθηκαν στους διάφορους τόπους «περιορισμού», σε έναν κλοιό που γινόταν ολοένα και στενότερος από μέρα σε μέρα. Ο σπουδαίος Βρετανός ιστορικός της Ρωσίας μελέτησε σε βάθος αρχεία, ημερολόγια, αλληλογραφία: το αποτέλεσμα είναι ένα χρονικό πτώσης με φόντο τα μεγάλα γεγονότα της αρχής του 20ού αιώνα –τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, τη Φεβρουαριανή Επανάσταση, την Οκτωβριανή Επανάσταση.

Ο Τελευταίος τσάρος είναι το πορτρέτο ενός μοιραίου ηγεμόνα αλλά και μια εισαγωγή στην ιστορία της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Η ιστορία που αφηγείται ο Robert Service είναι μια ιστορία πολυπρόσωπη: εκτός από τους πρωταγωνιστές –μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας, πολιτικούς και επαναστάτες–, εμφανίζονται απλοί Ρώσοι πολίτες, ακόλουθοι των Ρομανόφ, φίλοι και εχθροί· η δική τους μοίρα, η συχνά τραγική, συμπληρώνει αυτή τη μεγάλη ιστορική τοιχογραφία.