Η ελευθερία, ως αυθυπόστατη αξία και υπαρχή όλων των σκοπών, αντανακλά την ποιότητα του δημόσιου πολιτισμού μιας δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας. Η διαδικασία όμως της πολιτικής διακυβέρνησης, ως μορφή οργάνωσης και άσκησης της δημόσιας εξουσίας, εγείρει ένα θεμελιώδες ερώτημα: πώς συγκροτεί μια δημοκρατική πολιτεία τους όρους ελευθερίας των πολιτών της, προκειμένου να ανταποκριθεί υπεύθυνα και αποτελεσματικά στους κοινούς στόχους τους; Το ερώτημα αυτό συνθέτει και ανασυνθέτει την ίδια τη φύση της πολιτικής θεωρίας και την αγωνιστική, και συχνά αγωνιώδη, προσπάθειά της να αναδείξει τα κατασταστικά στοιχεία της χρηστής πολιτείας. Ο αυτοέλεγχος του δήμου – η προστασία των μελών του από τον ίδιο τον εαυτό τους – ο αυτοπεριορισμός της κρατικής εξουσίας μέσω “ελέγχων και ισορροπιών”, σε συνδυασμό με τη συμβολή του συνταγματισμού στην ανάσχεση μορφών αυθαίρετης παρέμβασης, εξουσίασης και καταναγκασμού, αποτελούν μερικά από τα ουσιώδη διακυβεύματα του σύγχρονου δημοκρατικού πολιτισμού. Αντλώντας από αυτά, η μελέτη επιχειρεί να μεταφέρει το αξιακό σύστημα της res publica σε μια σύνθετη και μεικτή πολιτεία της ύστερης νεωτερικότητας, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μελέτη υποστηρίζει ότι η αναβίωση της κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας του ρεπουμπλικανισμού, σε συνδυασμό με την πρόσφατη κανονιστική “στροφή” στις Ευρωπαϊκές Σπουδές, αποτελούν ένα στέρεο αναλυτικό υπόβαθρο για τη βαθύτερη κατανόηση των δημοκρατικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει το πολιτικό σύστημα της Ένωσης. Στόχος όμως του ανά χείρας πονήματος δεν είναι μόνον η θεωρητική διερεύνηση αλλά και η επίτευξη μιας ηχηρής δημόσιας παρέμβασης, που επιχειρεί να αναδείξει την “προσήλωση στη δημοκρατία” σε συστατική νόρμα κάθε χρηστής πολιτείας που σέβεται την ελευθερία των πολιτών της. Η μελέτη προτείνει μια νέα πολιτική σχέση μεταξύ ίσων και ελεύθερων πολιτών, τη δημοκρατία της διεκδίκησης, μέσα από ένα πρώτο, ατελές αλλά αξιοκεντρικό σχεδίασμα μιας ευρωπαϊκής res publica.