Στο βιβλίο, αναλύονται ιδέες για την ελληνικότητα εμβληματικών μορφών (Περικλή Γιαννόπουλου, Ιωνα Δραγούμη, Γ. Κωνσταντινίδη- Σκληρού, Γιώργου Σαραντάρη, Κωνστ. Τσάτσου, Ζήσιμου Λορεντζάτου, Δημήτρη Χατζή, Χρήστου Μαλεβίτση) που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα.
Διχοτομικά σχήματα όπως «Μεγάλη» ή «Νέα» Ελλάδα, ιστορική συνέχεια ή ασυνέχεια, ελληνοκεντρισμός ή κοσμοπολιτισμός, Δύση ή Ανατολή, λόγια ή λαϊκή παράδοση, κλασικισμός ή μοντερνισμός και τα παράγωγά τους καταλήγουν σε μια διφορούμενη κοσμοεικόνα, με το βάρος να πέφτει άλλοτε στη μια και άλλοτε στην άλλη της όψη, με αποτέλεσμα να εσωτερικεύονται σαν αγεφύρωτα χάσματα, ακόμη και σήμερα. Η απλουστευμένη σχέση με την πολυσύνθετη ζώσα παράδοση και η ελλιπής αυτοσυνείδηση με την οποία κλήθηκε να πορευτεί η ελληνική κοινωνία, τους τελευταίους δυο αιώνες, μας εμποδίζουν να κατανοήσουμε από τη ρίζα τους τις αντιθέσεις που την διχάζουν. Μόνον διακρίνοντας με κρυστάλλινη σαφήνεια, τις δυνατότητες συγκερασμού τους, η κοινή συνείδηση μπορεί να ενσταλάξει στη δομή του κοινωνικού και προσωπικού συναισθήματος ένα μάγμα έλλογων κοσμικών επιταγών και υπέρλογων ηθικών αξιώσεων έναντι ποικίλων πολιτικών και πολιτισμικών βεβηλώσεων.

Η μη εξοικείωση με πολλαπλές και ποικίλες μεθερμηνείες που δέχθηκε ο αριστοτελικός πλατωνισμός από την αρχαιότητα μέχρι τον 20ό αι., σε Δύση και Ανατολή, εξηγεί την αδυναμία να υπερβούμε τις συγκρουσιακές καταστάσεις που προκαλούν αυθαίρετες ή υποβολιμαίες διαζεύξεις και τα ψευδο-διλήμματα που γεννούν, όπως και την αδυναμία μας να παρεγκλίνουμε από αυτές, με καινοτόμες παραστάσεις, συμβολικές μορφές, ιδέες και δράσεις που θα μας άνοιγαν νέους δρόμους.