Το λογοτεχνικό φαινόμενο έχει την ίδια ηλικία με την ιστορία του ανθρώπου, καθώς συνεχώς περιγράφει (και έτσι αναλογικά εξηγεί) την ανθρώπινη κατάσταση ή πραγματικότητα. Η πραγματικότητα γίνεται προσιτή και λειτουργική μέσω της λογοτεχνικής της προσομοίωσης, με τρόπους όπως εκείνοι της αφήγησης και της έκφρασης. Η αφήγηση είναι αναπαράσταση δράσης και αντιστοιχεί στη μυθοπλαστική πεζογραφία, ενώ η έκφραση είναι απόδοση ψυχικής κατάστασης και αντιστοιχεί στη λυρική ποίηση. Με την εξέταση της πεζογραφίας, στο πρώτο μέρος του βιβλίου, δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα: “Πώς μια αφήγηση γίνεται μυθιστόρημα;” “Πώς φτιάχνονται οι μυθιστορηματικοί χαρακτήρες;” “Πώς γίνεται η σύνθεση του μυθιστορηματικού χωροχρόνου;” “Πώς η περιγραφή γίνεται εξηγητική και αξιολογική;” “Ποιες είναι οι σχέσεις της αφηγηματικής αναλυτικότητας με την αφηγηματική συντομία;”. Στο δεύτερο μέρος, στο πλαίσιο της εξέτασης της ποίησης δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα: “Πώς στοιχειοθετείται η συναίρεση συγκίνησης και γλώσσας;” “Ποια είναι τα στοιχεία της ποιητικής σύνθεσης και ποιοι οι αντίστοιχοι τρόποι ανάλυσης;” “Πώς η ποιητική εικόνα λειτουργεί ως “έννοια” του ποιητικού λόγου;” “Πώς η μεταφορά παράγει ενεργά νοήματα;”.